اثر آب شور رقیق‌شده بر برخی خصوصیات رویشی و فیزیولوژیکی نهال انار رقم ملس یزدی

سابقه و هدف: انار (Punica granatum)، از محصولات باغی با خواص دارویی فراوان می‌باشد که با شرایط اقلیمی گرم و خشک سازگار است. هرچند این درخت میوه مقاوم به کم‌آبی بوده، اما آبیاری منظم در افزایش مقدار و کیفیت محصول آن نقش مهمی دارد. با توجه به کاهش منابع آبی غیرشور، افزایش منابع آبی شور، پساب تصفیه خانه‌ها با شوری کم، می‌توانند برای رقیق-کردن آب شور استفاده شوند. بدین منظور پژوهشی جهت بررسی اثر آب شور رقیق‌شده توسط پساب بر نهال یک سالۀ انار در مرکز ملی تحقیقات شوری انجام گرفت. مواد و روش‌ها: این پژوهش با هدف بررسی تاثیر استفاده از این دو منبع آبی نامتعارف(آب شور و پساب) در آبیاری نهال یک سالۀ انار ، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 8 تیمار آبی در 3 تکرار به انجام گردید. سه ماه بعد از استقرار قلمه ها، دو نوع آب آبیاری در4 سطح شوری (شاهد=2/1، 4، 7 و 10 دسی‌زیمنس بر متر) با رقیق‌کردن آب شور توسط آب شهر (آب شور رقیق شده با آب غیرشور) و هم چنین رقیق‌کردن آب شور توسط پساب (آب شور رقیق شده با پساب) تهیه شد و در اردیبشت‌ماه اعمال گردید. پس از 4 ماه اعمال تیمار در انتهای آزمایش ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ، سبزینگی، دما، نشت یونی، پرولین، قند محلول و محتوای نسبی آب برگ اندازه‌گیری شد و داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار SAS تجزیه و مقایسۀ میانگین‌ها با روش LSD انجام گرفت. یافته‌ها: نتایج نشان داد (در سطح اطمینان 5 درصد) که آب شور رقیق ‌شده با پساب در مقایسه با آب شور رقیق‌شده با آب غیرشور تأثیر معنی داری بر ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ و قند محلول نداشت. با افزایش سطح شوری آب آبیاری، در شرایط آزمایش، ارتفاع، اندازۀ تاج نهال، سطح برگ، تعداد برگ و قند محلول به ترتیب، 9/2، 3/6، 5/8، 10 و 2/1 درصد، بطور معنی‌داری کاهش یافت. سبزینگی، دما، نشت یونی و پرولین به ترتیب 3، 6/3، 8/11 و 5 درصد تحت تأثیر معنی‌دار شوری افزایش یافت. با افزایش سطح شوری آب آبیاری تا 4 دسی‌زیمنس بر متر سطح برگ کاهش معنی‌داری (3/15 درصد) نسبت به شاهد داشت اما در سطوح شوری بالاتر این کاهش کمتر بود (2/8 و 5 درصد). محتوای نسبی آب برگ (81%) نیز تحت تأثیر معنی دار افزایش سطح شوری و رقیق‌کردن آب شور با پساب قرار نگرفت. نتیجه‌گیری: پساب تصفیه‌خانۀ یزد بر رشد رویشی انار اثر منفی نداشت، بنابراین می‌توان از آن برای رقیق‌سازی آب شور تا سطح 4 دسی‌زیمنس بر متر استفاده نمود و این دو منبع آبی نامتعارف برای آبیاری قلمه‌های انار در خزانه قابل توصیه است.